Skąd ten cukier?
Pogorszenie wyrównania cukrzycy może  wystąpić przed ujawnieniem choroby. Wyższe niż dotychczas poziomy glikemii występują na jeden – dwa dni wcześniej i zaniepokojeni rodzice nie znajdują dla tego stanu uzasadnienia w postaci błędów dietetycznych. Potem pojawiają się objawy infekcji i podwyższona ciepłota ciała, uzasadniając wcześniejsze pogorszenie wyników. Nawet pozornie niewielka infekcja, bez gorączki, z niewielkim katarem i kaszlem, znajduje odbicie w kontroli cukrzycy i wymaga korekty dotychczasowego leczenia.
Objawy przecukrzenia (pragnienie, wielomocz) występują już przy niższych niż zwykle wartościach glikemii, łatwiej też dochodzi do ketonurii (obecności acetonu w moczu) – zwłaszcza w stanach przebiegających z gorączką. Trudno czasem odróżnić które objawy związane są z infekcją, a które zależą od niewyrównanej cukrzycy. Podsychające usta mogą  zdarzyć się u każdego gorączkującego dziecka, ale mogą być objawem odwodnienia, które wystąpiło u dziecka z cukrzycą źle kontrolowaną; przyspieszenie oddechu może wystąpić u dziecka z zapaleniem oskrzeli lub płuc, lecz może być objawem rozpoczynającej się kwasicy metabolicznej (kwasica metaboliczna – ostre, poważne  powikłanie źle wyrównanej cukrzycy, wymagające leczenia szpitalnego).

Więcej insuliny
Zawsze w okresie infekcji wzrasta przejściowo dawka dobowa insuliny. W pierwszych dniach choroby trudno jest z góry określić jej aktualną wielkość, zależną także od stanu ogólnego dziecka. Dzieci małe i – bez względu na wiek – wysoko gorączkujące zareagują na chorobę pogorszeniem apetytu. Bezpiecznej jest stosować w tym okresie kilkakrotnie w ciągu dnia dodatkowe iniekcje insuliny krótkodziałającej. Kalkulacja  dodatkowej iniekcji powinna opierać się na wielkości dawki dobowej, odsetku insuliny krótkodziałającej w dawce dobowej, aktualnym poziomie glikemii, obecności acetonu w moczu. Konieczna jest korekta glikemii już przy poziomie ok. 200 mg/dl, zwłaszcza jeżeli obecny jest aceton. U małych dzieci wrażliwych na insulinę krótkodziałającą można wykonać dodatkową iniekcję przy wyższych wartościach glikemii – ok. 250 mg/dl, dawkę należy kalkulować wyjątkowo ostrożnie. Zwykle wynosi ona od 5 do 20 % dawki dobowej. Małe dawki stosujemy, gdy glikemia jest podwyższona, ale nie ma objawów klinicznych przecukrzenia, ani  nie stwierdza się obecności acetonu w moczu.

Duże dawki (do 20 % dawki dobowej) stosujemy, gdy  znacznemu podwyższeniu glikemii towarzyszą objawy przecukrzenia i obecność acetonu w moczu. Dodatkowa iniekcja może być zastosowana osobno lub  dołączona do zwykle podawanej dawki insuliny. Np. u dziecka, u którego stwierdzono w trakcie zapalenia gardła przecukrzenie, bez objawów klinicznych i bez obecności acetonu w moczu, biorącego 16 j.insuliny na dobę, w tym  zwykle przed kolacją 2 j. insuliny krótkodziałającej i 4 j. pośredniodługodziałającej – korekta powinna wyglądać następująco – dodatkowa dawka to 0,5 j. insuliny krótkodziałającej, co da łącznie przed kolacją dawkę 2,5j. insuliny krótko i 4 j. insuliny  pośredniodługo działającej. W przypadku „dużego” przecukrzenia z ketonurią – będzie to 3 j. insuliny krótko i 4 j. insuliny długodziałającej. Jak widać, wymaga to od rodziców wnikliwej oceny stanu dziecka.
Trudności może sprawić wybór właściwego postępowania wobec dziecka, które w trakcie choroby nie ma apetytu, wymiotuje czy ma biegunkę. Z jednej strony, choroba wymaga zwiększenia dawki insuliny, z drugiej, mniejsza podaż jedzenia lub zaburzenia wchłaniania jelitowego każą bardzo ostrożnie kalkulować dawkę insuliny. W przypadku braku apetytu, wymiotów lub biegunki wskazane jest czasowe przejście na leczenie wyłącznie insuliną krótkodziałającą. Podajemy ją co najmniej cztery razy dziennie (pamiętając o dawce nocnej, z uwagi na kilkugodzinny czas działania tej insuliny). Dawka nocna jest zwykle niewielka, lecz konieczna jest kontrola glikemii nad ranem.

Tabletka zamiast syropu
Często rodzice mają wątpliwości, jakie leki może otrzymywać dziecko z cukrzycą w trakcie choroby. W większości przypadków może być leczone  podobnie, jak inne dzieci  chorujące na podobną infekcję. Zmiana dotyczy głównie formy recepturowej leku. U dzieci z cukrzycą nie stosujemy syropów i innych form recepturowych, jeżeli  w składzie zawierają cukier. Każdorazowo należy poinformować o cukrzycy lekarza ordynującego leki  z powodu dodatkowej choroby. Leki istotnie przeciwwskazane nie są podawane w przypadkach  zwykłych infekcji. Należą do nich  leki z grupy beta – blokerów (leki nasercowe) oraz hormony sterydowe stosowane ogólnie. Te ostatnie stosowane są zwykle w przypadkach poważnych schorzeń, w warunkach szpitalnych, często ze wskazań życiowych. W razie wątpliwości rodzice powinni konsultować podawane leki z diabetologiem prowadzącym dziecko.

Zmiana diety
Konieczna jest też zwykle modyfikacja diety, nawet jeśli choroba nie dotyczy przewodu pokarmowego. Należy zwrócić uwagę na zwiększenie podaży płynów (gorączka, przyspieszenie oddechu występujące przy infekcjach dróg oddechowych sprzyjają odwodnieniu). Gorszy apetyt zmusza do  zmiany diety na potrawy lekkostrawne, akceptowane przez dziecko. Ograniczamy zwłaszcza podaż tłuszczów (sprzyjają tworzeniu ciał ketonowych – kwasica!), podajemy mniej białka, zwiększamy podaż węglowodanów. W niektórych wypadkach podajemy słodkie płyny i łatwo wchłaniane węglowodany. Sytuacja taka może mieć miejsce, gdy podaliśmy insulinę, a dziecko odmawia jedzenia lub wymiotowało. W przypadku obecności acetonu w moczu do napojów dodajemy sok z cytryny (z dwóch – trzech cytryn na dobę). Uzupełnia to ilość witaminy C i ma działanie alkalizujące, tj. przeciwdziała narastaniu kwasicy. Nie zmuszajmy na siłę chorego dziecka do jedzenia. Brak apetytu jest normalnym objawem choroby. Forsowanie jedzenia może spowodować wystąpienie wymiotów i w konsekwencji zagrożenie niedocukrzeniem. Po powrocie do zdrowia dziecko nadrobi ewentualny ubytek masy ciała.
Zdarza się, że mimo troskliwej opieki domowej, kłopoty wynikające z dodatkowej choroby powodują  konieczność krótkotrwałej hospitalizacji.
W okresie powrotu do zdrowia obserwujemy spadek zapotrzebowania na insulinę i stopniowy powrót do dawki sprzed choroby. U pacjentów będących w okresie remisji infekcja może spowodować szybsze jej zakończenie i dawka insuliny pozostanie większa niż przed chorobą.

Dr n. med. Hanna Trippenbach-Dulska
Klinika Diabetologii Dziecięcej i Wad Wrodzonych
II Katedry Pediatrii AM w Warszawie

Źródło: www.diabetyk.pl

Artykuł pobrany ze strony http://www.cukrzyca-katowice.pl